امامت - رهبری
در ورقه های ” يادداشت رهبری و مديريت ” بحث خوبی شده در فرق ميان
نبوت و امامت كه اولی رهنمايی است و دومی رهبری و همچنانكه رهنمايی
دينی نوعی رهنمايی است كه از افق غيب بايد رسيده باشد ، يعنی راهنما
بايد غيبی باشد رهبری نيز چنين است ، و اينكه پيغمبر اكرم و برخی
پيامبران ديگر هم راهنما بودهاند و هم رهبر ، و ختم نبوت ختم راهنمايی
الهی است نه ختم رهبری الهی .
[ در آن ورقه ها آمده است : ] امامت و نبوت دو منصب و دو شأنند و
احيانا قابل تفكيك . بسياری از پيامبران نبی بوده و رساننده وحی بودهاند
ولی امام نبودهاند همچنانكه ائمه امامند و نبی نيستند ولی ابراهيم و محمد
صلی الله عليه و آله هم نبی هستند و هم امام : « انی جاعلك للناس اماما
غ .
اكنون میگوئيم كه نبوت رهنمايی است و امامت ، رهبری وظيفه نبی تبليغ
است : « و ما علی الرسول الا البلاغ »، ولی وظيفه امام اينست كه ولايت و
سرپرستی و رهبری كند كسانی را كه رهبری او را پذيرفتهاند .
شيعه همچنانكه نبوت يعنی راهنمايی دينی را من جانب الله میداند ،
رهبری دينی را نيز من جانب الله میداند ، در اين جهت ميان راهنمايی و
رهبری تفكيك نمیكند . پيامبران بزرگ هم راهنما بودهاند و هم رهبر . ختم
نبوت ختم رهنمايی الهی و ارائه برنامه و راه است اما ختم رهبری الهی
نيست .
فرق راهنمايی و رهبری : در [ كتاب ] ” ديباچهای بر رهبری ” صفحه 76
میگويد : ” رهبر به يك تعريف ، كسی است كه سبب تسهيل گروه در نيل به
هدف رهبری بشود . به عبارت ديگر : وی آسانگر نيل به مقصود است ،
راهنمای دستگير است ، احيانا تنها راه را نمینمايد بلكه وسائل طی آن و
رسيدن به فرجام آن را نيز فراهم میآورد ” .
حقيقت اينست كه ميان رهنمايی و رهبری به حسب مورد عموم من وجه است
. [ همانطور كه گفتيم ] نبوت از نوع رهنمايی و امامت از نوع رهبری است
و ايندو موردا عام من وجه میباشند . ممكن است كسی فقط راهنما باشد و
رهبر نباشد مانند همه مبلغين درست ما . ( آنانكه تبليغشان نادرست است
كه از بحث خارجند ) اينها كناری ايستاده و راه و چاه را به ديگران ارائه
میدهند و میگويند تو خواه از سخنم پند گير و خواه ملال . ممكن است بر
عكس كسی رهبر باشد ولی رهنما نباشد . يعنی راهی است آشكار و هدفی است
مشخص ولی نياز به نيرويی است كه قدرتها را متمركز و متشكل كند و سازمان
بخشد و نيروهای خفته را بيدار و ناشكفته را بسوی سازندگی و ابتكار بسيج
دهد . همچنانكه ممكن است يك شخص در آن واحد هم رهبر باشد و هم رهنما .
امامت و رهبری
متفكر شهيد استاد مرتضی مطهری
چاپ دوم : ارديبهشت 1364
ناشر : انتشارات صدرا ( با كسب اجازه از شورای نظارت بر آثار استاد
شهيد ) ،ص28
